„Wodór jest kluczowym priorytetem dla osiągnięcia Europejskiego Zielonego Ładu i przejścia Europy na czystą energię” - oto jeden z głównych wniosków debaty „Jaka strategia dla wodoru w Polsce?”, która odbyła się online, 5 lutego b.r. pt.  Debata przygotowana została przez Komitet Technologii Wodorowych Krajowej Izby Gospodarczej oraz stowarzyszenie Hydrogen Poland.​ Udział wzięli również przedstawiciele Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) oraz Pomorskiego Klastra Technologii Wodorowych.

 

Główne wnioski z debaty:

• „Wodór jest kluczowym priorytetem dla osiągnięcia Europejskiego Zielonego Ładu i przejścia Europy na czystą energię”, European Commission (2020). A hydrogen strategy for a climate-neutral Europe.COM(2020) 301 final. Brussels, 8.7.2020, p.1​
• Wdrażanie gospodarki wodorowej powinno odbywać się ze świadomością celu jakiemu proces ten ma służyć, czyli dekarbonizacji, dlatego wodór produkowany w oparciu o energię odnawialną jest jedynym bezpośrednio prowadzącym do tego celu rozwiązaniem.​
• W przypadku wodoru, model scentralizowany nie wyklucza, a wręcz korzysta na uzupełnieniu o wymiar lokalny, energetykę rozproszoną i realizację Unijnej zasady subsydiarności, w więc zdecentralizowane wdrożenia na poziomie gmin i powiatów.​
• Każdy kraj UE będzie zmuszony do wdrożenia gospodarki wodorowej, choć w każdym będzie ona miała indywidualnie zdefiniowany charakter, ponieważ każde państwo reprezentuje inny poziom gotowości technologicznej, infrastrukturalnej, kadrowej i prawnej. Dlatego tak ważne jest przystąpienie do tego nurtu innowacji bez powiększania już dzielącej Polskę zwłoki.​
• Determinacja do wprowadzenia wodoru w Polsce nie może być zakładnikiem ambicji politycznych, ponieważ żaden kraj w Europie nie będzie w stanie osiągnąć pełnej niezależności swojego łańcucha wartości, konieczne jest podjęcie współpracy międzynarodowej. Zarówno przy użyciu już istniejących narzędzi i kierunków, jak i na zupełnie nowych. Wodór jest nowym wektorem relacji międzynarodowych.

Cytaty:

Tomoho Umeda, Przewodniczący Komitetu Technologii Wodorowych Krajowej Izby Gospodarczej: „Przyjęcie prawa wodorowego, w następstwie prac nad Strategią ma bardzo określony cel, jakim jest również przygotowanie gruntu i warunków dla absorbcji środków finansowych przygotowanych przez UE na pobudzenie tego rynku”.

„Dzisiaj nie wiadomo jaki udział w finalnym zużyciu energii UE będzie miał wodór za 30 lat, natomiast pewne jest, że musi to być wodór zielony – bez emisyjny, ponieważ w przeciwnym razie nie będzie służył podstawowemu celowi CO₂ net 0 czyli dekarbonizacji”.

Krzysztof Kochanowski, CEO, Hydrogen Poland: „Jesteśmy członkiem UE, obowiązują nas te same zasady co pozostałe kraje członkowie, z tym większym zdziwieniem przyjęliśmy projekt Strategii, który dotyczy horyzontu 2040, podczas gdy polityka UE przewiduje osiągniecie neutralności klimatycznej na rok 2050”.

„Wodór zielony idealnie wpisuje się w dekarbonizację lokalnej gospodarki, nie tylko energetycznej, ale też ciepłowniczej, która w dalszym ciągu opiera się głównie na węglu”.

 

Wydarzenie miało charakter informacyjny nt. aktualnego stanu zaawansowania prac nad Polską Strategią Wodorową, w których zarówno Komitet, jak i Hydrogen Poland biorą aktywny udział.

Oprócz przedstawienia krótkiej charakterystyki przyczyn i potrzeb związanych z wdrażaniem wodoru w UE i Polsce odniesiono się do zaproponowanej 14 stycznia Strategii Wodorowej, która do 12 lutego pozostaje na etapie konsultacji publicznych.

Wstępne prezentacje KTW KIG, jak i HP wykazywały rozległą wspólnotę stanowisk.

PIE przedstawiające wyniki swojego ostatniego raportu nt. stanu i perspektyw rozwoju gospodarki wodorowej opierało się na danych zebranych w drodze pogłębionego wywiadu z reprezentantami sektora energii, którzy (jak wynika z udzielonych odpowiedzi) wykazują sceptyczne nastawienie odnośnie polskiego potencjału w jej szybkim rozwoju. Jest to niewątpliwie warte uwagi, ze względu na odpowiedzialność i rolę przemysłu w tym procesie. Choć trudno uciekać się do generalnych wniosków wobec szerokiej próby badawczej, można domniemywać że sektor energii obawia się o zachowanie swojego statusu ekonomicznego i traktuje wodór jako zagrożenie, a przyjętą przez UE metodykę mającą go pobudzić jako opresję (EU ETS).​

Przedstawiciele Pomorskiego Klastra zgodzili się z koniecznością stymulowania rynku po stornie popytowej i odrzucili część z ambicji zgłaszanych w projekcie Narodowej Strategii dotyczących budowania krajowego potencjału głównie w oparciu o bazę polskich przedsiębiorstw. Zgodzili się w tym zakresie z KTW KIG oraz HP, że ryzyko późnienia i tak już oddalonej od peletonu Polski jest zbyt duże i na początek dobrym rozwiązaniem mogą być nawet proste usługi wykonawcze takie jak montownie elektrolizerów, czy sprężarek wodorowych.

Marek Foltynowicz w części dyskusyjnej odnosząc się do projektu Strategii zwrócił uwagę, że w dokumencie brak jest uszczegółowienia i powiązania finansowania z poszczególnymi projektami i segmentami rynku. Rekomendował również zdystansowanie się do ambicjiposiadania 2GW mocy zainstalowanej w elektrolizie do roku 2030, co stanowiłoby 1/3 zakładanej mocy przez całą UE.Zgodził się, że wydłużenie wsparcia wodoru szarego i niebieskiego przez UE nie może być hamulcem rozwoju wodoru zielonego.​

Dariusz Pachniewski wspomniał swoje osiągnięcia w dziedzinie wdrożenia technologii wodorowych w ZE PAK, włącznie z zakupem 2 elektrolizerów Hydrogenics o mocy2MW, oraz przypomniał że w tym roku zostaną oddane do użytku 2 stacje tankowania wodoru dostarczone przez norweski NEL (w Warszawie oraz Poznaniu).
Zwrócił uwagę na potencjał wodoru w obszarze kolejnictwa, które w Polsce wciąż jest w wielu częściach kraju pozbawione przesłanek ekonomicznych dla budowy sieci, a eksploatacja składów dieslowskich wkrótce może przestać być opłacalna ze względu na ich emisje.​

Paweł Piotrowicz z TÜV SÜD również wskazał na brak przejrzystego scenariusza dla wdrażania gospodarki wodorowej w projekcie Strategii, nieprzejrzyste zasady taksonomii, unikanie stosowania nomenklatury powszechnie przyjętej dla wskazywania rodzajów wodoru w odniesieniu dla metod jego produkcji, a także na pominięcie definiowania punktów etapowych w planowanych wdrożeniach (milestones).

Janusz Wiśniewski, wiceprezes KIG zwrócił uwagę, że polska już posiada ogromne kompetencje w odniesieniu do eksploatacji największej w Europie sieci gazociągowej i ciepłowniczej, co jest kapitałem w odniesieniu do magazynowania i przesyłu wodoru.

Andrzej Łyko, prezes zarządu Polskiej Izby Gospodarczej Importerów, Eksporterów i Kooperacji odrzucił potrzebę definiowaną w Strategii do tworzenia krajowej instytucji centralnej zajmującej się wodorem.​

Tobiasz Adamczewski, ekspert z Forum Energii wskazał na konieczność formułowania przez Strategię prognoz dotyczących wolumenów zapotrzebowania na wodórdla poszczególnych branż. Zgodził się również ze sceptycyzmem wobec CCS/CCU.

Ciepłownictwo i magazynowanie – tam należy upatrywać potencjału, który można realnie oszacować pod kątem wolumenów, wskazał ekspert WWF. W jego ocenie Strategia powinna również uchylać tajemnicy nt. roli czempionów energetycznych (PKN Orlen, PGNiG, Grupy Lotos), jak mają zamiar definiować swój udział na rynku wodoru w całej perspektywie do 2050 r.​

Stefan Dzienniak, prezes Hutniczej Izby Przemysłowo-Handlowej wskazał, że obecnie nie są komercyjnie dostępne technologie pozwalające na użycie wodoru przy produkcji stali, choć prowadzone są na ten temat badania w skali laboratoryjnej. Tymczasem presja na ten sektor w UE jest bardzo duża, zwłaszcza w Polsce, gdzie mamy do czynienia z najwyższymi cenami hurtowymi energii w Europie. Z tego względu ocenił jako krytycznie ważne wsparcie wdrażania wodoru przy obecnym poziomie technologicznym, które może polegać na stosowaniu go w formie domieszek do gazów zużywanych w procesach technologicznych przy produkcji stali. Zważywszy na wolumeny, 8 mld m³ własnych gazów procesowych np. koksowniczego, czy 300 mln m³ gazu ziemnego, zużywanego w ciągu roku, domieszka nawet na poziomie kilku % wodoru jest w stanie w ogromnym stopniu redukować emisje procesów technologicznych.

 

Źródło: KIG