Na ostatnim posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej kolejny raz podniosła stopy procentowe. Decyzja ta ma wpływ nie tylko na raty kredytów, ale także na wartość odsetek ustawowych od zaległości podatkowych.

Od października 2014 do lutego 2022 roku wysokość odsetek ustawowych wynosiła 8%. Po ostatnich podwyżkach stóp procentowych było to 8,5% w lutym oraz 10% w marcu. Środowa decyzja RPP spowodowała, że od 7 kwietnia podstawowe odsetki ustawowe (także od zaległości podatkowych) wynoszą 12%. Ekonomiści przewidują dalsze podwyżki stóp w kolejnych miesiącach. Co za tym idzie, wysokość odsetek również wzrośnie. Następne posiedzenie RPP jest zaplanowane 5 maja.

Czym są odsetki ustawowe?

Jest to najpowszechniejsza forma odszkodowania za opóźnienia w spłacie świadczeń pieniężnych. Dzięki tej regulacji wierzyciel musi jedynie udowodnić okres zwłoki ze strony dłużnika oraz wysokość zadłużenia wynikającą z nieterminowego opłacania zobowiązań. Aby otrzymać odszkodowanie nie musi więc wykazywać swoich strat.

Odsetki ustawowe należą się zarówno przedsiębiorcom, jak i osobom, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Każdy może się znaleźć w sytuacji, w której musi je spłacić, np. za zaległości podatkowe, nieterminowe opłacanie faktur i rachunków czy ujemne saldo na koncie bankowym. Podmiot, który zaczyna naliczać odsetki, nie musi informować o tym innego podmiotu, także dłużnika.

Czym są zaległości podatkowe?

Są to podatki nieuregulowane w terminie. W sytuacji kiedy podatnik wie, że z pewnych względów niemożliwa będzie terminowa zapłata podatku, może złożyć wniosek o tzw. ulgę podatkową, czyli odroczenie zapłaty lub rozłożenie należności na raty. Jeśli tego nie zrobi, fiskus będzie naliczał odsetki, które obecnie wynoszą wspomniane 12% w skali roku (wzrost o 4% względem roku 2021).

Co grozi za niepłacenie podatku w terminie?

Podatnik, który zalega z zapłatą podatku, może dodatkowo zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnoskarbowej. Jeśli pomimo upomnienia dług nie zostanie uregulowany w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, US może wszcząć postępowanie egzekucyjne, w ramach którego będzie ściągać zaległości podatkowe z majątku dłużnika. Dodatkowo, jeśli podatnik uporczywie nie płaci podatku, musi liczyć się z konsekwencjami karnoskarbowymi, czyli np. karą grzywny. Wynosi ona od 1/10 do dwudziestokrotności minimalnego wynagrodzenia. W 2022 roku to kwota od 301 zł do 60 200 zł.

Jak wyliczyć wysokość odsetek za zwłokę?

Do wyliczenia zaległości można skorzystać ze wzoru:
(kwota zaległości x liczba dni x stopa odsetek za zwłokę) / 365 = odsetki naliczone

Wszystkie wartości należy przez siebie pomnożyć, a następnie podzielić przez 365 dni w roku. Wynik należy odpowiednio zaokrąglić zgodnie z zasadami matematycznymi – jeśli końcówka jest mniejsza niż 50 groszy – pomija się ją, jeśli jest wyższa niż 50 groszy – zaokrągla się w górę do pełnych złotówek.

Co ważne, odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekracza trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej (obowiązki operatora wyznaczonego pełni Poczta Polska S.A.). Obecnie kwota ta wynosi 8,70 zł (czyli 3 x 2,90 zł).

Źródło: WIG - Autor: Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy w firmie inFakt